Psikoterapi kişinin Kendilik yapısının, hangi evrede olduğunu tespit ederek başlar. Yaşadığımız sorunları bir çocuğun ateşlenmesi olarak düşünelim. Ateş bir belirtidir, buna sebep olan ve yolunda gitmeyen, dengeyi bozan bir etken vardır. Bunun tespit edilip çözülmesi gerekir ki bu ateşlenme sağlıklı bir şekilde sona ersin. Aksi halde ateşlenme belli zamanlarda tekrar ortaya çıkabilir, ateşlenme ile sinyal vermek yerine bir organ veya bedende kalıcı hasar meydana gelebilir. Bütün psikolojik belirtileri ateşlenmeye benzetebiliriz bu anlamda. Panik Atak, Depresyon, İlişki Problemleri, Dürtü Kontrol Bozuklukları, Takıntılar, Duygu Düşünce Davranış bozuklukları gibi bir çok durum aslında yapımızda ters giden bireylerin veya dengenin bozulmasının habercisidir.
Kendilik yapımız nasıl oluşur?
Biyolojik anne babamızın biz doğmadan önce bizimle ilgili zihinlerinde belirledikleri beklentiler, onların anne babalarından aldıkları kültürel ve ailesel miraslar, sülalemizin yapısı, bulundukları coğrafyanın etkileri, doğduğumuz coğrafyanın etkileri daha biz doğmadan kendimiz ve başkalarının bize nasıl ebeveyn olacakları ile ilgili sahip olacaklarımızı belirlemeye başlar.
Bazılarımız biyolojik anne babamızla değil diğer bakıcılarla büyüyoruz, evlat edinilmiş olabiliyoruz. Psikolojide bu sebeple bizim büyüdüğümüz çevremizdeki kişilere NESNE adı verilmiştir. Onlarla yaşadığımız ilişkilere de NESNE İLİŞKİLERİ denir. Nesne bizim aynamız gibidir. Aynaya bakınca kendimizi görürüz. Nesne sağlıklı ise ve doğru bir ayna ise biz de kendimizi olduğumuz gibi algılarız. Ayna cüce gibi gösteren bir ayna ise çocuk kendini olduğundan daha değersiz ve yetersiz görür ve KENDİLİK TASARIMI temel olarak değersizlik, yetersizlik üzerine kurulur. Bir dev aynası gibi çocuğu gözünde büyüten, aşırı önemseyen, bir dediğini iki etmeyen, tüm ihtiyaçlarını yerine getirmeyen nesne ile büyüyen çocuk ise Kendilik Tasarımı olarak kendini dünyanın merkezi gibi gören, kendini çok önemseyen, başkalarının davranışlarında onay, takdir, sevgi, saygı olmadığında çabucak öfkelenen, kırılan, kendini dengede tutmakta zorlanan yapılar oluşur. Nesne çocuğa karşı bazen dev aynası, bazen cüce aynası tutarsa çocuk Kendilik tasarımı olarak tutarsız (duruma göre bazen kendine aşırı güvenen, bazen de hiç güvenmeyen) zıt kutuplarla duygu, düşünce ve davranışlar oluşturur.
Psikoterapide kişi kendi nesnesi ile başlamış ama sağlıklı gelişememiş, yarım kalmış olan hikayesini tamamlar. Terapisti ile yaşadığı ilişkide olanlar kendi nesnesi ile yaşadıklarının bir yansıması olur. Onu bazen gözünde çok yüceltecek, bazen çok kızacak, bazen görmek bile istemeyecek çünkü kendi içinde oluşan her şey çocukluğundan bu güne yansıyan hallerinin temsili olacaktır. Terapistin bir anlamda O’na sağlıklı bir ebeveyn gibi yaklaşımı, duygu ve düşüncelerine anlam verebilmesine, kendini ve karşıdakini daha sağlıklı değerlendirmesine, kendi içinde oluşmuş olan KENDİLİK ve NESNE dosyalarına sağlıklı bilgilerin yerleşmesine yol açar. Böylece tüm psikolojik belirtilere yol açan sebeplerin ana kaynağı olan NESNE ve KENDİLİK dosyaları düzenlenerek işlevi olmayan duygu, düşünce ve davranışlar değişime uğrayabilir.
